22/01/2025
Wybór odpowiednich butów w góry to jedna z najważniejszych decyzji, jaką musi podjąć każda miłośniczka trekkingu, niezależnie od stopnia zaawansowania. Dobre obuwie zapewnia komfort, bezpieczeństwo i pozwala w pełni cieszyć się pięknem szlaków. Damskie buty trekkingowe różnią się od męskich nie tylko wyglądem, ale często także dopasowaniem do anatomii stopy. Kluczem jest zrozumienie, jakie cechy są najistotniejsze i jak dopasować obuwie do własnych potrzeb oraz planowanych aktywności.

Prawidłowo dobrane buty trekkingowe to inwestycja w zdrowie stawów i kręgosłupa, a także ochrona przed kontuzjami i otarciami. Złe obuwie może zepsuć nawet najpiękniejszą wyprawę, prowadząc do bólu, pęcherzy i zniechęcenia. Dlatego warto poświęcić czas na świadomy wybór, kierując się kilkoma kluczowymi zasadami.
Jak dobrać buty do planowanej aktywności?
Pierwszym krokiem w wyborze butów w góry jest określenie rodzaju aktywności, którą najczęściej uprawiasz lub planujesz. Nie ma jednego uniwersalnego modelu, który sprawdzi się w każdych warunkach i na każdym szlaku. Różne typy butów są projektowane z myślą o odmiennych wymaganiach.
Jeśli Twoje górskie wyprawy to przede wszystkim jednodniowe wycieczki po łatwiejszych, dobrze utrzymanych szlakach, gdzie teren nie jest zbyt wymagający, a plecak nie waży dużo, wtedy doskonałym wyborem będą lekkie buty trekkingowe z niską cholewką. Charakteryzują się one większą elastycznością, niższą wagą i często lepszą wentylacją, co przekłada się na komfort podczas szybkiego marszu i w cieplejsze dni. Niska cholewka zapewnia większą swobodę ruchu w stawie skokowym, co może być korzystne na mniej technicznym terenie.

Zupełnie inaczej wygląda sytuacja w przypadku dłuższych wypraw, trekkingu z ciężkim plecakiem, a także podczas wędrówek w trudniejszym, kamienistym, nierównym lub błotnistym terenie, a także poza wyznaczonymi szlakami. W takich warunkach priorytetem staje się stabilizacja i ochrona stopy. W tym celu znacznie lepsze będą buty trekkingowe z wysoką cholewką. Wysoka cholewka obejmuje kostkę, minimalizując ryzyko skręcenia stawu skokowego na nierównym podłożu. Zapewnia to większą pewność kroku i bezpieczeństwo, co jest nieocenione podczas pokonywania stromych podejść i zejść, a także marszu po luźnych kamieniach czy korzeniach. Buty z wysoką cholewką są zazwyczaj bardziej solidne, często lepiej izolowane i wyposażone w mocniejsze systemy sznurowania.
Rozmiar ma kluczowe znaczenie: Jak prawidłowo dobrać wielkość butów trekkingowych?
Dobór odpowiedniego rozmiaru butów trekkingowych to absolutna podstawa komfortu i uniknięcia bolesnych otarć czy pęcherzy. W przeciwieństwie do codziennego obuwia, buty w góry powinny być nieco większe niż te, które nosimy na co dzień. Ogólna zasada mówi, że buty trekkingowe powinny być o około 1 cm dłuższe od Twojej stopy. Dlaczego? Po pierwsze, podczas długotrwałego wysiłku stopa nieco puchnie. Po drugie, podczas schodzenia w dół, stopa przesuwa się do przodu buta. Dodatkowy centymetr przestrzeni zapobiega uderzaniu palcami o przód buta, co mogłoby prowadzić do ich obijania i bólu, a nawet do utraty paznokci na dłuższych zejściach.
Najlepszym momentem na mierzenie butów jest popołudnie lub wieczór, kiedy stopy są już nieco zmęczone i lekko opuchnięte, tak jak będą podczas wędrówki. Kluczowe jest również przymierzanie butów w skarpetach trekkingowych, których będziesz używać na szlaku. Skarpety trekkingowe są zazwyczaj grubsze niż codzienne, często mają specjalne wzmocnienia i strefy amortyzacji. Przymierzanie butów w cienkich skarpetach może skutkować kupnem zbyt małego rozmiaru.
Podczas przymierzania, po zawiązaniu butów (niezbyt ciasno, ale stabilnie), stań i sprawdź, czy w bucie jest wystarczająco dużo miejsca na palce. Powinnaś móc lekko poruszać palcami. Dobrym testem jest odsunięcie stopy maksymalnie do przodu buta (bez sznurowania) – za piętą powinna zmieścić się pionowo włożony palec wskazujący lub kciuk. Następnie zawiąż buty i przejdź się po sklepie, najlepiej po specjalnie przygotowanej pochylni, jeśli taka jest dostępna. Zwróć uwagę na to, jak zachowuje się pięta. Pięta powinna być dobrze trzymana i nie powinna unosić się znacząco podczas chodzenia. Jeśli pięta unosi się, buty są za duże lub źle dopasowane. Jednocześnie palce powinny mieć możliwość swobodnego poruszania się – nie mogą być ściśnięte ani uderzać o przód buta podczas schodzenia.

Kluczowe parametry, na które warto zwrócić uwagę przy wyborze
Poza typem cholewki i rozmiarem, istnieje kilka innych, równie ważnych parametrów, które decydują o funkcjonalności i komforcie butów trekkingowych. Analiza tych cech pozwoli Ci podjąć świadomą decyzję:
- Rodzaj podeszwy: Podeszwa to serce buta trekkingowego, odpowiada za przyczepność i amortyzację. Dobra podeszwa powinna mieć głęboki, agresywny bieżnik, który zapewnia trakcję na różnorodnym podłożu – od suchej skały, przez błoto, po mokre kamienie czy trawę. Różne firmy stosują różne mieszanki gumy i wzory bieżnika, optymalizowane pod kątem specyficznych warunków. Podeszwa powinna również oferować odpowiednią amortyzację, która pochłania wstrząsy powstałe podczas marszu, chroniąc stawy, zwłaszcza kolana i kostki. Twardość podeszwy wpływa na stabilność na nierównym terenie – twardsze podeszwy są lepsze na kamienistych szlakach, ale mniej komfortowe na płaskim terenie.
- Rodzaj cholewki: Jak już wspomniano, wybór między niską a wysoką cholewką zależy od aktywności. Niska cholewka to większa swoboda, wysoka to lepsza stabilizacja stawu skokowego i ochrona przed urazami na trudniejszym terenie. Wysoka cholewka lepiej chroni również przed dostawaniem się do środka kamyków czy błota.
- Materiał, z którego wykonane są buty: Najczęściej spotykane materiały to skóra (licowa lub zamszowa) oraz materiały syntetyczne (np. nylon, poliester, materiały tekstylne). Buty skórzane są zazwyczaj bardzo trwałe, dobrze dopasowują się do stopy z czasem i oferują doskonałą ochronę. Wymagają jednak regularnej pielęgnacji i są zazwyczaj cięższe. Buty wykonane z materiałów syntetycznych są lżejsze, często bardziej oddychające i szybciej schną. Mogą być jednak mniej trwałe niż buty skórzane i nie dopasowują się tak dobrze do kształtu stopy. Często stosuje się kombinację materiałów.
- Wodoszczelność: Jest to kluczowa cecha, jeśli planujesz wędrówki w zmiennych warunkach pogodowych, przez mokre łąki czy strumienie. Buty wodoszczelne zazwyczaj wyposażone są w specjalne membrany (np. popularne membrany laminowane z materiałem zewnętrznym), które zapobiegają przedostawaniu się wody do środka, jednocześnie pozwalając na odprowadzanie pary wodnej na zewnątrz. Należy pamiętać, że nawet najlepsza membrana nie zapewni 100% wodoszczelności w ekstremalnych warunkach, a także jej skuteczność zależy od prawidłowej pielęgnacji cholewki.
- Oddychalność: Równie ważna co wodoszczelność jest oddychalność materiałów. Stopa podczas wysiłku poci się, a wilgoć nagromadzona w bucie prowadzi do dyskomfortu, otarć i szybszego wychłodzenia w niższych temperaturach. Dobra oddychalność pozwala na odprowadzenie wilgoci na zewnątrz buta, utrzymując stopę suchą. Znalezienie idealnego balansu między wodoszczelnością a oddychalnością jest wyzwaniem dla producentów, ale nowoczesne membrany radzą sobie z tym coraz lepiej.
- Waga butów: Waga butów trekkingowych ma znaczący wpływ na odczuwane zmęczenie, zwłaszcza na długich dystansach. Lżejsze buty są bardziej komfortowe na szybkich trasach i mniej obciążają nogi. Cięższe buty, zazwyczaj te z wysoką cholewką i solidniejszą konstrukcją, oferują lepszą ochronę i stabilizację, co może być priorytetem w trudnym terenie, mimo większej wagi. Wybór wagi powinien być kompromisem między komfortem a wymaganym poziomem ochrony i wsparcia.
Porównanie typów butów trekkingowych
Cecha | Buty z niską cholewką | Buty z wysoką cholewką |
---|---|---|
Planowana aktywność | Jednodniowe wycieczki, łatwe szlaki, szybkie marsze, lekki plecak | Długie wyprawy, trudny teren, kamieniste szlaki, ciężki plecak |
Stabilizacja stawu skokowego | Ograniczona | Bardzo dobra, minimalizuje ryzyko skręcenia |
Ochrona przed urazami | Mniejsza (np. uderzenia o kamienie) | Większa (kostka chroniona, lepsza ochrona stopy) |
Waga | Zazwyczaj niższa | Zazwyczaj wyższa |
Oddychalność | Często lepsza | Może być nieco niższa (więcej materiału) |
Wodoszczelność | Zależy od modelu i membrany | Zależy od modelu i membrany (wysoka cholewka dodatkowo chroni przed wodą od góry) |
Komfort na łatwym terenie | Wysoki (większa swoboda ruchu) | Może być niższy (sztywniejsze, mniejsza swoboda) |
Pielęgnacja butów trekkingowych – jak o nie dbać, by służyły latami?
Nawet najlepsze buty trekkingowe nie spełnią swojej roli i szybko się zniszczą, jeśli nie będziemy o nie odpowiednio dbać. Regularna i właściwa pielęgnacja znacząco wydłuża żywotność obuwia, utrzymuje jego właściwości (np. wodoszczelność i oddychalność) i zapewnia komfort użytkowania.
Podstawową zasadą jest czyszczenie butów po każdej wędrówce. Usuń z nich błoto, kurz i inne zabrudzenia. Najlepiej zrobić to za pomocą miękkiej szczotki i letniej wody. Nie używaj silnych detergentów, które mogą uszkodzić materiały, w tym membrany. Jeśli buty są bardzo brudne, możesz użyć specjalistycznych środków do czyszczenia obuwia trekkingowego, dostępnych w sklepach turystycznych.
Po wyczyszczeniu, gdy buty są jeszcze wilgotne (ale nie mokre!), warto je zaimpregnować. Regularna impregnacja jest kluczowa dla utrzymania wodoszczelności materiału zewnętrznego i zapobiegania jego nasiąkaniu wodą. Nasiąknięty materiał zewnętrzny blokuje oddychalność membrany, a także sprawia, że buty stają się cięższe i dłużej schną. Stosuj impregnaty przeznaczone do materiału, z którego wykonane są Twoje buty (np. do skóry licowej, zamszu, materiałów syntetycznych, z membraną). Impregnaty w sprayu są łatwe w użyciu, a woski czy pasty do skóry dodatkowo odżywiają materiał.

Po czyszczeniu i ewentualnej impregnacji buty należy odpowiednio wysuszyć. Susz buty w temperaturze pokojowej, z dala od bezpośrednich źródeł ciepła, takich jak kaloryfer, piecyk czy suszarka do włosów. Zbyt wysoka temperatura może spowodować uszkodzenie materiałów, skurczenie skóry lub rozklejenie butów. Wyjmij wkładki i rozsznuruj buty, aby zapewnić lepszą cyrkulację powietrza w środku. Możesz włożyć do środka gazety (wymieniając je co jakiś czas), które wchłoną wilgoć, lub użyć specjalnych prawideł czy elektrycznych suszarek do butów o niskiej temperaturze.
Przechowuj buty w suchym i przewiewnym miejscu. Unikaj pozostawiania ich w szczelnych workach czy wilgotnych piwnicach, ponieważ może to prowadzić do rozwoju pleśni i nieprzyjemnych zapachów. Upewnij się, że buty są całkowicie suche przed schowaniem ich na dłuższy czas.
Najczęściej zadawane pytania
Jakie buty w góry damskie wybrać?
Wybór zależy od rodzaju aktywności. Na jednodniowe wycieczki po łatwym terenie wystarczą lekkie buty z niską cholewką. Na dłuższe wyprawy w trudnym terenie z ciężkim plecakiem lepsze będą buty z wysoką cholewką, zapewniające lepszą stabilizację stawu skokowego.
Jak dobrać rozmiar butów trekkingowych?
Buty powinny być o około 1 cm dłuższe od stopy, aby uwzględnić opuchliznę stopy i ruch podczas schodzenia. Mierz buty popołudniem/wieczorem, zawsze w skarpetach trekkingowych. Sprawdź, czy masz miejsce na swobodne poruszanie palcami, a pięta jest dobrze trzymana.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze butów trekkingowych?
Kluczowe parametry to: rodzaj podeszwy (przyczepność, amortyzacja), rodzaj cholewki (wysoka/niska), materiał (skóra/syntetyk), wodoszczelność, oddychalność i waga butów. Dopasuj je do planowanych warunków i aktywności.
Jak dbać o buty trekkingowe?
Po każdej wędrówce wyczyść buty z błota i kurzu. Regularnie impregnuj je odpowiednimi preparatami. Susz w temperaturze pokojowej, z dala od źródeł ciepła. Przechowuj w suchym i przewiewnym miejscu.
Dobór odpowiednich butów to inwestycja, która zaprocentuje komfortem i bezpieczeństwem na szlaku. Pamiętaj o tych kilku prostych zasadach, a Twoje górskie przygody będą jeszcze bardziej udane.
Zainteresował Cię artykuł Wybieramy buty w góry dla kobiet? Zajrzyj też do kategorii Obuwie, znajdziesz tam więcej podobnych treści!